Isch öich o mängisch chli längwilig i dene Tage? Heit dr Längizyti nach öpperem? Planget dr druf, wieder mau chli under d Lüt z cho? Heit dr viellech sogar dr Läckmr? Super! Längwili macht nämlech kreativ. Und es bringt grad es paar wunderschöni Dialäktusdrück füre. I Zyte, wo mr grad e chli viel mit Anglizisme um üs schlö.
Längwili: das Wort kenne mr zwar o im Hochdütsche (Langeweile), aber «Längizyti» isch es Wort, wos nume im Dialäkt git. Längizyti isch meh als Heiweh. Längizyti isch für Bärner (Dütschschwyzer im allgemeine) das, wo für d Portugiese Saudade, für d Franzose mélancolie u für d Südstaatler dr Blues isch. U aui hei ds Gfüeu, für ihres Wort gäbs eigentlech gar ke richtegi Übersetzig. Viellech stimmts ja. Dä Wältschmärz, Seeleschmätter verbunde mit ere mängisch fasch luschtvolle Truur, isch wahrschinlech e Temparamäntsfrag u bruucht drum i jeder Sprach o nes ganz eigets Wort.
Bi üs (u i dänke o i jeder andere Sprache) cha Längizyti d Sehnsucht nach em ne Ort oder emne Mönsch si. Oder o nach ere bestimmte Situation. Itz zum Bischpiu cha me Längizyti nach emne Glas Wy mit Fründe ha. Nach ere Wanderig ide Bärge oder nach emne spontane Chinobsuech oder eifach nach chli sorglosem Umehocke.
Idr Längizyti isch ganz viel Erinnerig drin. Me vermisst öppis, wo me mau gha het u gärn zrügg hätt. Bim «Plange» isch das chli anders. Plange cha me o uf öppis, wo me no nid kennt. Uf ne Reis ines unbekannts Land, uf nes Chind, wo no nid uf dr Wält isch, uf Wiehnachte, Oschtere oder Geburtstag. Da isch o no ganz viel Spannig u Vorfröid derbi. Luschtig, dass me i beidne Wörtli das Wort «läng» drus use ghört. Wahrschinlech, wüll üs ds Warte so läng vorchunnt. D Tage wei nid umega, dr Zeiger blibt – schiinbar – chläbe.
Aber när chunnt plötzlech en Idee derhär, schlat me es Buech uf, lütet ds Telefon … und alls isch anders. Wär cha plange, cha sech nächhär o viel meh fröie, seit me. Auso: Längwile mr üs doch noch chli, mir hei sicher noch einisch Längizyti nach dere eigenartige Uszyt im Früehlig 2020, wo mr so druf planget hei, dass mr wieder chli öppis zrügg brchöme vo üsem ganz normale längwilige Alltag.
